Obiekty zlokalizowane na obszarach Natura 2000 lub na obszarach objętych innymi formami ochrony przyrody będą realizowane z naciskiem na ochronę tychże obszarów.

Przyjęto, że duże możliwości retencjonowania wód stwarza przebudowa istniejących systemów melioracyjnych w kierunku hamowania odpływu wód - przeciwnie do dawnego podejścia, polegającego na nadmiernym odwadnianiu. Działania powodujące opóźnianie i ograniczanie odpływu wód przynoszą poprawę struktury bilansu wodnego i zwiększenie różnorodności biologicznej. Wśród funkcji jakie mogą pełnić małe zbiorniki wodne oraz cieki mozna wymienić:

• zapobieganie suszy
• spełnianie funkcji przeciwpowodziowych, poprzez większą możliwośc akumulacji wody.
• odtwarzanie naturalnych warunków panujących na danych terenach przed ingerencją człowieka.
• podtrzymywanie poziomu wód gruntowych i źródlisk.
• wspomaganie i tworzenie ostoi flory i fauny wodnej, wodno-błotnej bądź związanej okresowo z wodą.
• ograniczanie erozji i tworzenie wodopojów dla dzikich zwierząt.

Finansowanie

Projekt małej retencji współfinansowany jest ze środków Funduszu Spójności. Maksymalny poziom dofinansowania sięga do 85% kosztów kwalifikowanych. Pozostałe 15% stanowi wkład własny beneficjenta - PGL Lasy Państwowe.
Wartość wydatków całkowitych została wskazana na kwotę 195 200 000,00 zł. Wartość wydatków kwalifikowanych wynosi 160 000 000,00 zł, z czego 136 000 000,00 zł zostanie sfinansowane ze środków Funduszu Spójności.
Datą początkową realizacji projektu jest 12.X.2007r. Koniec realizacji projektu, będący jednocześnie końcem okresu kwalifikowalności wydatków, wskazany został na 31 XII.2014r.

Efekty

Planowane i realizowane inwestycje oprócz zwiększenia zasobów wodnych, podniesienia poziomu wód gruntowych stamowić będą istotny element ochrony walorów przyrodniczych ekosystemu lesnego oraz zwiększą jego biologiczną różnorodność. Do wskaźników skuteczności prowadzących działań mozna zaliczyć:

• podniesienie poziomu wód gruntowych,
• podniesienie poziomu wód powierzchniowych,
• odtworzenie lub poprawa stanu zbiorowisk mokradłowych,
• wznowienie procesu torfotwórczego na torfowiskach,
• pozytywna zmiana składu gatunkowego sąsiadujących drzewostanów, poprawa ich zdrowotności lub przyrostu,
• odtworzenie siedlisk i powrót roślin i zwierząt związanych z terenami podmokłymi - utrzymanie i odtworzenie różnorodności biologicznej w lokalnych ekosystemach lesnych.

Działania małej retencji są ukierunkowane z jednej strony na ograniczanie skutków negatywnych zmian antropogenicznych, m. in. niewłaściwych rozwiązań melioracyjnych, natomiast z drugiej strony powinny niwelować i osłabiać skutki coraz częściej obserwowanych na terenach Polski niekorzystnych zmain pogodowych, w tym powodzi i wydłużających się okresów suszy.

Dobrze zachowane, lub skutecznie odtworzone ekosystemy wodno-błotne o naturalnym charakterze sa najlepszym miejscem retencjonowania wody w krajobrazie. Szczególnie dotyczy to torfowisk, które zatrzymują niemal tyle samo wody, co jeziora o analogicznej objetości, a maja znacznie lepsze niz zbiornik wodny właściwości, jeżeli chodzi o skutecznośc retencji.

Dobrze zaplanowana i zrealizowana mała retencja to renaturalizacja systemu krążenia wody w krajobrazie, służąca zarazem ochronie jak i odtworzeniou siedlisk przyrodniczych i gatunków wodno-błotnych, pozytywnie oddziałujących na środowisko. Wpisanie w nią powinno być zachowanie i/lub odtworzenie wszystkich ekosystemów związanych z wodą - torfowisk, naturalnych cieków, źródeł i źródlisk, terenów zalewowych.

Nadleśnictwami zgrupowanymi w RDLP we Wrocławiu biorącymi udział w projekcie, oprócz Nadleśnictwa Ruszów, są:

1. Nadlesnictwo Bolesławiec
2. Nadlesnictwo Chocianów
3. Nadlesnictwo Lubin
4. Nadleśnictwo Milicz
5. Nadleśnictwo Pieńsk
6. Nadlesnictwo Przemków
7. Nadleśnictwo Świętoszów
8. Nadleśnictwo Węgliniec

Działania:

3.1. Retencjonowanie wody i zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego
3.2. Zapobieganie i ograniczanie skutków zagrożeń naturalnych oraz przeciwdziałanie poważnym awariom
3.3. Monitoring środowiska
 

3.1. Retencjonowanie wody i zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego

Przykładowe rodzaje projektów:

• przywracanie pierwotnego kształtu doliny i koryta cieku poprzez przebudowę wałów, zabiegi biotechniczne, budowę lub przebudowę budowli regulacyjnych (ostrogi, opaski brzegowe itp.),
• budowa ponadregionalnych systemów małej retencji wraz z budową urządzeń piętrzących, modernizacja polderów depresyjnych z budową lub modernizacją przepompowni,
• utrzymanie rzek nizinnych, rzek i potoków górskich oraz związanej z nimi infrastruktury w dobrym stanie poprzez budowę oraz modernizację budowli, a także ukształtowanie trasy regulacyjnej,budowa lub modernizacja wałów przeciwpowodziowych,
• budowa, modernizacja i poprawa stanu technicznego urządzeń przeciwpowodziowych (np. wały, przepompownie, poldery, suche zbiorniki),
• zwiększanie naturalnej retencji dolin rzecznych z zachowaniem równowagi stanu ekologicznego i technicznego utrzymania rzeki poprzez budowę polderów zalewowych, modernizację wałów przeciwpowodziowych oraz śluz wałowych,
• w uzasadnionych przypadkach realizacja wielozadaniowych zbiorników retencyjnych i stopni wodnych,
• w uzasadnionych przypadkach modernizacja i poprawa stanu bezpieczeństwa technicznego urządzeń wodnych,
• budowa i modernizacja systemów odprowadzania wód opadowych i roztopowych do akwenów morskich.

Minimalna wartość projektu:

40 mln zł

Maksymalny poziom dofinansowania z funduszy UE:

85% wydatków kwalifikowanych;

Rodzaje beneficjentów:

Krajowy i Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej, jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, podmioty świadczące usługi z zakresu zadań własnych JST, PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne, wojewódzkie zarządy melioracji i uzgodnień wodnych

3.2. Zapobieganie i ograniczanie skutków zagrożeń naturalnych oraz przeciwdziałanie poważnym awariom

Przykładowe rodzaje projektów:

• budowanie i doskonalenie stanowisk do analizowania i prognozowania zagrożeń naturalnych i stwarzanych poważnymi awariami, w tym: wyposażenie w specjalistyczny sprzęt,
• zakupy specjalistycznego sprzętu niezbędnego do skutecznego prowadzenia akcji ratowniczych oraz usuwania skutków zagrożeń naturalnych i poważnych awarii np. samochody ratownictwa chemicznego, ratownictwa ekologicznego, samochody ratowniczo - gaśnicze, pompy, łodzie, sprzęt zaplecza socjalnego dla ewakuowanych, nośniki kontenerów z innym sprzętem specjalistycznym,
• wsparcie techniczne krajowego systemu reagowania kryzysowego oraz ratowniczo-gaśniczego w zakresie ratownictwa ekologicznego i chemicznego,
• realizacja przedsięwzięć w zakresie metod i narzędzi do analizowania zagrożeń poważnymi awariami.

Minimalna wartość projektu:

4 mln zł

Maksymalny poziom dofinansowania z funduszy UE:

85% wydatków kwalifikowanych

Rodzaje beneficjentów:

Komenda Główna oraz komendy wojewódzkie Państwowej Straży Pożarnej, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska i Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska, PGL Lasy Państwowe oraz jego jednostki organizacyjne, urzędy morskie oraz Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej

3.3 Monitoring środowiska

Przykładowe rodzaje projektów:

• wdrażanie nowych metod obserwacji i narzędzi wspomagających monitoring i ocenę stanu środowiska,
• wzmocnienie infrastruktury informacyjnej w zakresie diagnozy stanu wód na potrzeby zrównoważonego gospodarowania wodami,
• wzmocnienie systemu wytwarzania i udostępniania danych i informacji na potrzeby zarządzania jakością powietrza, zarządzania hałasem w środowisku oraz ochrony przed polami elektromagnetycznymi.

Minimalna wartość projektu:

4 mln zł

Maksymalny poziom dofinansowania z funduszy UE:

85% wydatków kwalifi kowanych

Rodzaje beneficjentów:

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska,
Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej, oraz PGL Lasy Państwowe oraz jego jednostki organizacyjne,
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
 

Gdzie można uzyskać informacje i złożyć wniosek o dofinansowanie?

• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki